Herken jij het als een hond pijn heeft ? Deel 2

Posted on 8 oktober 2018 Under Al het nieuws, Gezondheid hond

Vaak herkennen we niet dat een hond pijn heeft. Dat is jammer want daardoor lopen honden soms onnodig rond met pijn. En als iets niet op tijd behandeld wordt kan het de kwaal verergeren. Ook heeft pijn invloed op het gedrag van de hond.
Met deze artikelen wil ik graag eigenaren bewuster maken zodat ze hun hond eerder kunnen helpen.

In deel 1 van ‘herken je pijn bij een hond” heb ik een algemene inleiding gedaan en een aantal aandoeningen aan gebit en ogen besproken. Ook zijn een aantal “alternatieve” behandelmethoden besproken.
Als je deel 1 nog niet gelezen hebt of wilt het nog een keer nalezen, dan is hier nog een keer de LINK

In deel 2 komt aan bod:

Pijn bestrijding (algemeen)
Oren
Neus
Keel
Enkele behandelmethoden

NB: de besproken symptomen kunnen ook een andere aandoening als oorzaak hebben maar als je bepaalde symptomen ziet, deze altijd bij de dierenarts melden.

Pijnbestrijding

Gelukkig zijn er ook voor dieren genoeg manieren om pijn te bestrijden.

Goede pijnbestrijding is belangrijk want het bevordert het herstel van een dier. Pijn geeft namelijk stress en stress verlaagt de weerstand van het dier waardoor het dier ook weer vatbaarder is voor andere aandoeningen. Pijn zorgt er meestal ook voor dat een dier minder slaapt. En slaap is nodig voor herstel.

In een aantal situaties is met grote zekerheid te zeggen dat een dier pijn heeft: het dier geeft aan door bijv. te piepen, mank lopen dat het pijn heeft (zie ook het 1^e deel). Of het dier heeft overduidelijke verwondingen. Ook na een operatie heeft een dier pijn. Maar ook tijdens de operatie zal een dier pijn hebben, daarom is het ook van belang dat tijdens de operatie, naast narcose, ook meteen pijnbestrijding plaats vindt.

Hoeveel pijn een dier heeft is wat lastiger te bepalen dan bij mensen: een mens kan je vragen hoeveel pijn deze heeft. Uit een combinatie van het dier voelen (aanraken) en welke reactie het dier geeft, de aanwezige aandoening(en) dan wel ondergane behandelingen/operatie, en informatie van de verzorger van het dier – die kan vertellen in welke mate het dier zich anders gedraagt in bepaalde situaties, is door een dierenarts wel redelijk vast te stellen hoeveel pijn het dier heeft.

Pijn bestrijding is in twee categorieën te verdelen

Pijn bestrijding regulier (de medicatie via de dierenarts)
Pijn bestrijding complementair (=aanvullend t.o.v. regulier)

Regulier

Een hond kan pijn bestrijding nodig hebben omdat de hond al daadwerkelijk pijn heeft (bijv. verwonding).
Maar pijn bestrijding gebeurt ook voordat er pijn kan (zal) ontstaan. Denk aan de operatie die gaat plaatsvinden of de kies die getrokken moet worden. Preventieve pijn bestrijding heeft als belangrijk doel het centraal zenuwstelsel niet te overbelasten met pijn prikkels die gaan komen. Dit betekent trouwens niet dat na de operatie dan geen pijn bestrijding meer nodig is!

Pijn bestrijding vindt vaak plaats op diverse “niveaus”, afhankelijk van de (verwachtte) pijn : denk aan een lokale pijnstilling maar ook de algehele narcose die er toe bijdraagt dat de pijnervaring tijdens de operatie niet plaatsvindt door de hersenen.

Helaas kunnen pijnstillers bijwerkingen hebben. Daardoor kan gekozen worden om een lagere dosering te kiezen vanwege de bijwerkingen. Of een extra middel wordt toegevoegd om de bijwerkingen te verminderen.

In ieder geval niet zelf aan de slag met mens-medicatie ! Alleen in overleg met een dierenarts!
Ibuprofen is bijvoorbeeld giftig voor honden. En katten kunnen doodgaan aan paracetamol.

Op welke wijzen kunnen pijnstillers worden toegediend?

Oraal (bijv. met het eten)
Onderhuids inspuiten
In het spierweefsel inspuiten
Direct in een ader spuiten
Via het slijmvlies toedienen (bij honden is dat minder effectief)
Via de huid d.m.v. pleisters

Een paar mythes die bestaan en soms reden zijn voor mensen om niet aan pijnbestrijding te doen maar niet terecht zijn!

“Vanwege de bijwerkingen” : dit is deels ongegrond
“Pasgeborenen voelen geen pijn”: vroeger dacht men dat ook bij mensenbaby’s. Helaas is niets minder waar !
“Pijn tijdens herstel voorkomt dat de patiënt teveel beweegt en daardoor herstel vertraagd”: pijn vertraagd juist het herstel, daarbij is er een ethische kwestie dat het dier pijn heeft. Ook kan pijn die niet behandeld chronische pijn worden en dan ben je nog verder van huis.

Complementaire pijn bestrijding

Er zijn diverse andere methoden die helpen bij pijnbestrijding. Denk aan acupunctuur, massage, kleurtherapie, licht therapie, warmte therapie. Sommige methoden zowel als behandeling gebruikt kunnen worden om een aandoening op te lossen (en dan uiteindelijk ook de pijn wegnemen) maar ook specifiek voor pijn bestrijding gebruikt kunnen worden.
Zo kan massage enerzijds helpen om een blessure te verhelpen, anderzijds kan massage gebruikt worden om het lichaam op de plekken die de hersenen nog steeds als pijnlijk ervaren, helpen om die ervaring te verhelpen.
Bepaalde methoden kunnen in combinatie met reguliere pijnbestrijding en dus helpen bij de pijnbestrijding, maar altijd in overleg met de dierenarts!

Ik bespreek de methoden niet maar via de link vind je een overzicht zodat je weet wat er tegenwoordig zo ongeveer beschikbaar is.

Oren

De diverse hondenrassen hebben uiteenlopende soorten oren: recht opstaand, geheel of deels hangend, spits, rond …..met de verschillende rassen geeft dat soms ook specifieke klachten.
Ooraandoeningen zijn niet altijd zichtbaar, soms zit het diep in het oor – onzichtbaar voor het oog, en vraagt het meer dan een externe inspectie van de oorschelp (o.a. MRI, CT scan en/of röntgen foto).

NB: veel ooraandoeningen leiden tot verminderd gehoor of zelfs (tijdelijke ) doofheid!

Het oor bestaat uit 3 “zones”:

Uitwendige oor (=oorschelp en verticale + horizontale gehoorgang)
Middenoor (=bulla en is om het geluid te versterken dat via het trommelvlies binnenkomt)
Binnenoor (= evenwichtsorgaan + “slakkenhuis” (geeft geluid vanuit middenoor door aan de hersenen)

Het uitwendige oor wordt van het midden/binnenoor gescheiden door het trommelvlies. Vlak naast deze zones zitten de kauwspieren.

Symptomen dat er mogelijk iets met de oren aan de hand is:

Met de oren klapperen/hoofd schudden
Kop scheef houden (oor waar probleem is hangt dan het laagst)
Een oog of wang “hangt” wat naar beneden
Steeds aan een oor krabben
(plotselinge?) doofheid/verminderd gehoor
Reactie/pijn bij aanraken van de oren of directe gebied rondom de oren
Pus, vuil, bloed etc. in/op het oor
Het oor is dik, uitstulpingen
De hond stopt halverwege met gapen/kauwen (middenoor problemen)
Kaakproblemen – moeite met kauwen (bijv. door druk vanuit het middenoor)
Evenwichtsproblemen
Nekpijn/hoofdpijn
Huidproblemen (sommige huidproblemen kunnen bijdragen aan oorproblemen)
Vieze geur vanuit de oren
Oor is duidelijk warmer of juist kouder dan de rest van de hond

Aandoeningen kunnen in het uitwendige oor zitten maar ook achter het trommelvlies in het middenoor en binnenoor. Van ontstekingen (door bv. bacterie, schimmels, oormijt maar ook vreemde objecten als gras aar), allergieën, aangeboren afwijkingen (vernauwd gehoorkanaal), tumoren en verwondingen tot weefselvorming in het middenoor.
Bepaalde rassen zijn extra gevoelig voor bepaalde aandoeningen: de rassen met korte neuzen hebben vaak een afwijkend middenoor door de krappe bouw van het hoofd. Bij de Cavalier King Charles werkt de buis van Eustachius niet goed waardoor slijm uit het middenoor niet goed weg kan.

Bloed-oor: in de oorschelp heeft een bloeding plaats gevonden en het bloed hoopt zich op tussen de lagen van de oorschelp. Hierdoor is hele oor of een deel van het oor dik en warm.
Een bloed-oor kan veroorzaakt worden door trauma/vechten of door veelvuldig krabben aan het oor /schudden met de kop i.v.m. oorpijn/oorontsteking. Soms heeft een hond kwetsbare bloedvaten waardoor makkelijker een bloed-oor ontstaat.

Doofheid kan ook een ouderdomskwaal zijn maar is soms een ernstige bijwerking van medicatie.

Onderschat ooraandoeningen niet. Deze kunnen zeer pijnlijk zijn! Wacht niet te lang om hier naar te laten kijken door een dierenarts.

Neus

De neus heeft 2 functies: de ingeademde lucht verwarmen/filteren & bevochtigen en ruiken tot aan de zwakste geuren toe. Aangezien de hond de wereld vooral via de neus ervaart is dit een belangrijk deel van zijn lichaam.
De neus heeft geen haren en hoort glad, zacht en iets vochtig te zijn.
Wist je trouwens dat de neus zo uniek is als een vingerafdruk van mensen?

Waar kun je op letten als symptomen voor de neus:

Vlekjes, plekjes op de neus kunnen wijzen op een tumor/gezwel. Laat daar altijd naar kijken voordat het uitzaait.
Extra gevoelige neus
Pus, bloed, “prut”, veel vocht komt uit één of twee neusgaten
Neusgebied is verdikt
De neus is droog en/of verhoornd en/of onregelmatig ( i.t.t. glad)
Neus met de poten wrijven of langs de bank/ander materiaal
Ademhalingsproblemen of de hond gebruikt meer de bek om te ademen/ hijgen
De hond gebruikt de neus niet meer zoals voorheen (snuffelen, iets opzij duwen met de neus)
De hond niest vaak of heeft steeds een “snotneus”

Mogelijke aandoeningen

1. Vreemd object in de neus (bijv. gras aar)
2. Tumor/gezwel
3. Schimmel in de neus (dit is zeer pijnlijk!)
4. Huidziekte
5. Verkeerd gebruik van de halti of ander trauma aan het neus gebied

Keel

De keel omvang het gebied van de overgang mond naar luchtpijp/slokdarm en is onderdeel van zowel het ademhalingsstelsel (luchtpijp) als het verteringsstelsel (slokdarm).

Mogelijke symptomen dat er in het keelgebied iets aan de hand is:

Niet eten
Kortademig/hijgen
Cyanose (=huid/slijmvliezen kleuren blauw door zuurstof tekort) dan wel stikken/ademnood
Snurkende geluiden
Hoesten/kuchen
Kokhalzen
Slikproblemen
Pijn bij aanraken van het keelgebied
Veranderend stemgeluid (schor, hoesten, anders ademgeluid)
Kan niet meer blaffen
Verwondingen in het keelgebied

Een aantal mogelijke aandoeningen

Ontstekingen in de keel/keelamandelen
Vreemde objecten : stokken, vishaken, botten die al dan niet de gehele luchtweg blokkeren dan wel in de keelwand zitten. Dit niet altijd aan de buitenkant zichtbaar!
Bijtwonden
Verlamde stembanden (zwak blaffen/ scheureng geluid met inademen)
Cysten, tumor
Brachycephaal Obstructief Syndroom (BOS): bij hondenrassen met korte neuzen is de bouw van het hoofd dusdanig dat ze afwijkende structuren in neus en keel hebben t.o.v. andere rassen zoals een te lang/te zacht gehemelte dat deels in de keel hangt of een vernauwde luchtpijp
Ingeklapte luchtpijp t.g.v. anatomische afwijkingen (voornamelijk bij dwergrassen als de chihuahua)

Keel schade (en ander letsel zoals nek hernia) kan ook ontstaan door bijv. gebruik van de slipketting (maar ook halsband!) als de hond veel trekt of door de begeleider aan de lijn getrokken wordt.
Mijn voorkeur gaat dan ook uit naar een Y-vormig tuig. Trekken kan op andere manieren opgelost worden zonder de hond pijn te doen. Daarbij werken “hulpmiddelen” tegen trekken vaak niet meer na een tijdje vooral als de motivatie om te trekken sterker is dan de pijn door het “hulpmiddel”. Via deze LINK vind je een flyer over effecten van halsbanden e.d.

Behandelmethoden

NB: organisaties als de universiteit van Utrecht/diergeneeskunde wijzen “alternatieve behandelmethoden” af: https://www.uu.nl/organisatie/faculteit-diergeneeskunde/zienswijze-alternatieve-geneeswijzen

Ik denk persoonlijk dat ze daar dieren mee te kort doen al kan ik zeker niet voor alle “alternatieve behandelmethoden” een oordeel vormen. Elk middel en methode (ook die van de “reguliere” diergeneeskunde) moet voor het individuele dier zorgvuldig worden bekeken door iemand die er verstand van heeft.

Westerse kruiden: denk aan wiet (olie), CBD olie, THC, duivelsklauw, papaver, kurkuma. Elk kruid heeft zijn specifieke werking. Soms kunnen deze kruiden bijwerkingen van reguliere medicatie opheffen.
Homeopathie: homeopathie is geen pijnstiller maar kan het onderliggende probleem oplossen waardoor de pijn verdwijnt.
De naam homeopathie betekent: gelijkend (homoios) op de ziekte (pathein), ofwel: een stof die bij gezonde (proef)personen bepaalde symptomen kan opwekken, kan dezelfde symptomen bij een patiënt genezen.
Voor meer informatie : https://www.centaurea.nl/homeopathie/
Bach Bloesem remedies: de Bach bloesems zijn op specifieke wijze onttrokken extracten van bloesems die de innerlijke balans en emotioneel welbevinden herstellen. Emotionele onbalans geeft meestal stress. En stress kan tot fysieke klachten leiden. Misschien heb je wel eens van Bach Rescue gehoord?
http://www.bachbloesemremedies.com/filosofie
Voeding: voeding is geen “behandelmethode” in de algemene betekenis van het woord, maar voeding kan behoorlijke impact hebben op het welzijn van de hond. Denk alleen al aan allergieën en intoleranties. Maar ook allerlei toevoegingen aan de voeding zijn niet altijd gezond (op korte of lange termijn), net als bij mensen.
Ook moet voeding de hond alle ingrediënten (in de juiste hoeveelheden) geven om diens lichaam in goede conditie te houden. Zowel teveel als te weinig van een bepaalde stof heeft zijn effect.